از آن جا که مرحله‌ اول تحریم‌های دوباره اعمال شده ایالات متحده بر علیه ایران به اجرا گذاشته خواهد شد، از تاریخ 16 مرداد ماه 1397 بخشنامه‌ به روزشده انسداد اتحادیه اروپا هم عملیاتی می‌گردد تا از آثار سوء اقدامات ایالات متحده بر منافع آن دسته از شرکت‌های اتحادیه اروپا که به تجارت قانونی با ایران مشغولند، کاسته شود.

بخشنامه‌ی به روزشده انسداد بخشی از حمایت اتحادیه اروپا از ادامه‌ روند اجرای موثر و نامحدود برجام یا همان توافق اتمی با ایران می باشد. به همین منظور روابط تجاری و اقتصادی میان اتحادیه اروپا و ایران، به ویژه آن دسته از روابطی که پس از امضای برجام و برداشته شدن تحریم‎‌های هسته‌ای به حالت عادی برگشته بود، پابرجا نگاه داشته خواهد شد.

به روزسازی بخشنامه انسداد توسط کمیسیون اتحادیه اروپا در تاریخ 16 خرداد 1397 کلید خورد، زمانی که کار به روی فهرست تحریم‌های فرامرزی ایالات متحده که مجدداً بر علیه ایران به جریان افتاده بود را آغاز نمود. پس از آن، پارلمان و شورای اروپا دو ماه برای بررسی موضوع وقت داشتند و چون هیچ یک از این دو نهاد اعتراضی نسبت به آن نداشتند، نسخه‌ به روز شده به صورت رسمی منتشر و از 16 مرداد به اجرا گذاشته می شود.

بخشنامه‌ی انسداد چیست؟

بخشنامه‌ی انسداد برای آن دسته از دست‌اندرکاران حوزه‌ اقتصادی اتحادیه اروپا که در پی تحریم‌های فرامرزی ایالات متحده ضرر و زیان می‌بینند، امکان جبران خسارت از سوی بانی تحریم‌ها را فراهم می‌سازد. علاوه بر این احکام دادگاه‌های خارجی که به موجب تحریم‌های وضع شده صادر می‌گردد، در اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته نخواهد شد. همچنین این بخشنامه اروپایی‌ها را از پیروی از تحریم‌ها منع می‌نماید، مگر این که کمیسیون اروپا به این نتیجه برسد که به واسطه عدم رعایت تحریم‌ها، منافع این اشخاص یا اتحادیه به شدت صدمه ببیند که آن گاه به طور استثناء رعایت آن تحریم‌ها را مورد تصویب قرار خواهد داد. مجوز‌های مربوطه بر اساس معیارهای توافق شده که همزمان در 16 مرداد ماه صادر می شود، به اطلاع خواهد رسید.

کمیسیون اروپا به منظور حمایت از شرکت‌های اتحادیه اروپا در راستای اجرای بخشنامه به روز شده انسداد خط مشی مشخصی را منتشر نموده که فهم حقوقی مربوط به این موضوع را تسهیل می‌نماید.

گام‌های بعدی

اتحادیه‌ اروپا مادامی که ایران به تعهدات خود در حوزه‌ هسته‌ای عمل نماید، به طور جد مصمم است برجام را تمام و کمال به اجرا در آورد. برداشتن تحریم‌های هسته‌ای که عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران را ممکن می سازد، یکی از عناصر کلیدی در برجام به شمار می‌آید. اتحادیه اروپا همزمان مصمم به حفظ همکاری با ایالات متحده بوده و این کشور را همچون گذشته شریک و متحد مهم خود می‌داند.

افزون بر اقدام فوق، اتحادیه اروپا با همفکری نزدیک با سایر اعضا و دیگر شرکایش، تلاش دارد همکاری با ایران در بخش‌های مهم اقتصادی این کشور، به ویژه در حوزه بانکی و مالی، تجارت و سرمایه‌گذاری، نفت و حمل و نقل را حفظ نماید.

پیش‌زمینه

ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، در تاریخ 18 اردیبهشت از تصمیم خود مبنی بر خروج آمریکا از برجام و بازگشت تمامی تحریم‌هایی که به واسطه آن برداشته شده بود، پرده برداشت. تحریم‌های مجدداً فعال شده آمریکا باید در یک مهلت زمانی محدود که برای برخی از آن ها 90 روز (تا 15 مرداد 1397) و برای برخی دیگر از تحریم‌ها 180 روز (تا 13 آبان 1397) می باشد، به اجرا در ‌آید.

در 28 اردیبهشت کمیسیون اروپا گام هایی در جهت حفاظت از منافع شرکت‌های اروپایی که در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند، برداشت و به بانک سرمایه‌گذاری اروپا نیز این امکان را داد تا فعالیت‌هایی را که در ایران صورت می‌گیرد، تأمین مالی نماید. و به این شکل، اراده‌ اتحادیه اروپا نسبت به پایبندی به برجام را به نمایش گذاشت.

در تاریخ 16 خرداد کمیسیون اروپا به‌روز‌رسانی بخشنامه‌ انسداد و فعالیت‌های خارجی بانک سرمایه‌ اروپا را مورد تصویت قرار داد، که پس از گذشت مهلت دو ماهه اعتراض، در تاریخ 16 مرداد به اجرا درمی آید.

در تاریخ 15 تیر ماه 1397 نشست مشترک کمیسیون برجام در سطح وزرا در وین و تحت ریاست نماینده عالی اتحادیه اروپا، خانم فدریکا موگرینی برگزار گردید که در آن اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و پادشاهی بریتانیا، به همراه روسیه، چین و ایران حضور داشتند. تمامی طرف های پیمان هسته‌ای بر عزم خود درخصوص ادامه اجرای کامل این پیمان تأکید کردند و حمایت خود را از تلاش‌های اخیر در جهت عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران ابراز داشتند. آن ها همچنین تلاش‌های اتحادیه اروپا برای به‌روزرسانی بخشنامه‌ انسداد در راستای حمایت و حفاظت از شرکت‌های اروپایی را ستودند.